Farkındalık çalışmaları günlük hayatımızı kolaylaştıran ve yaşam kalitemizi yükselten egzersizler olarak gün geçtikçe daha da popüler hale geliyor. Bu kıymetli hediyeyi çocuklarınızla da paylaşmanız mümkün.
Farkındalık çalışmaları günlük hayatımızı kolaylaştıran ve yaşam kalitemizi yükselten egzersizler olarak gün geçtikçe daha da popüler hale geliyor. Bu kıymetli hediyeyi çocuklarınızla da paylaşmanız mümkün.
Son yıllarda karşımıza sıklıkla çıkmaya başlayan kişisel gelişim kavramlarından biri de “mindfullness”, yani farkındalık. Çok eski çağlardan beri, özellikle Uzakdoğu kültüründe önemli bir gündelik pratik olarak yer alan farkındalık çalışmaları, günümüzde de farklı metotlarda öğretiliyor ve yaygınlaşıyor.
Farkındalık nedir?
Farkındalık basitçe, şimdiki anın farkında olarak durabilmektir. Dikkatimizi tamamen içinde bulunduğumuz ana getirmek, çeşitli duygulara “kapılmamızı” önlemek için en etkili yöntemlerden biri. Herhangi bir duyguya ya da düşünceye kapılıp gitmeden, yargılara varmadan, sadece şu anın içinde neler olduğunu duyumsayabilmek üzere “durmak”, durabilmek ve bunu alışkanlık haline getirebilmek, pek çok psikolojik ve fiziksel sorunun üstesinden gelmemize yardımcı olabiliyor.
John Kabat-Zin’in tarifiyle farkındalık, “Yargısız bir şekilde, şimdiki ana odaklanabilmek amacıyla, dikkatinizi toplayabilmektir.”
Ünlü psikoterapist Kemal Sayar’ın deyişiyle ise; “Gündelik farkındalık bize psikolojik işleyişimize dair bir içgörü ve yeni durumlara ustalıkla cevap verme yeteneği kazandırır.”
Farkındalık çalışması nasıl yapılır?
Yoga ve meditasyon, başlı başına birer farkındalık çalışmasıdır. Ancak farkındalığı anlamak ve hayatınıza katmak için illa ki yoga veya meditasyon yapıyor olmanıza gerek yoktur. Birkaç dakika boyunca durup, rahat bir şekilde oturup veya uzanıp dikkatinizi nefesinize vermeniz, başlı başına bir farkındalık çalışmasıdır. Nefes aldıkça bedeninizde hangi hisler olduğunu, aklınızdan hangi düşünceler geçtiğini izlemeyi deneyin, dikkatinizin merkezi hep nefesinizde olsun…
Gündelik aktivitelerinizi yaparken, örneğin toplu taşıma ile işe giderken, dişlerinizi fırçalarken, yemek yaparken, yürürken de farkındalık egzersizleri yapabilirsiniz. Şimdiki anda neler olduğunu izlemeyi alışkanlık haline getirmek, yoğun anlarda kendinizi bu farkındalık haline getirerek istenmeyen duygulara kapılmamanıza yardımcı olur.
Çocuklarla farkındalık
Farkındalık temelli psikoterapist olarak çalışan Lena Franklin, çocuklarla beraber yapılabilecek 3 basit farkındalık çalışması öneriyor. Meditasyon ve benzeri çalışmaların çocukların gelişimine olumlu etkilerini ortaya koyan bilimsel çalışmalardan esinlenen Franklin’e göre bu üç çalışma, çocukların özellikle stresle baş etme yeteneklerini önemli ölçüde geliştiriyor:
1- Göbek nefesi ile farkındalık
Lena Franklin, çocukların çeşitli stresli durumlarda kullanabileceği bazı ‘aletler’ edinmesinin öneminden bahsediyor. Çocukların duygusal dayanıklılığını arttırmak için, onlara basit bir meditasyon pratiği öğretebiliriz. Elbette bu meditasyon pratiğini en iyi şekilde öğrenmek için, önce kendimizde deneyimlememiz gerekir.
‘Göbek nefesi ile farkındalık’ çalışması için çocuğunuza seçeceği rahat bir pozisyonda oturmasını, ayakta durmasını ya da uzanmasını isteyin. Burun deliklerinden karnını dolduracak uzun bir nefes almasını söyleyin, derin ve yavaşça, karnının içinde bir balon varmış da o nefesle doluyormuş gibi. İyice dolduğunu hissettiğinde bir saniye durmasını, sonra yine burun deliklerinden nefesi yavaşça dışarı vermesini söyleyin. 3 ila beş dakika arasında yapacağınız bu basit nefes çalışması, dikkatini nefesine ve bedenine getirmesini öğretmek için oldukça etkili olacak.
2- “Dur ve Hisset” yaklaşımını öğretin
Sadece bu iki kelimeyi söylemek bile karşımızdakini şimdiki ana davet eder. Lena Franklin, hislerimizi televizyonla, şekerli yiyeceklerle veya sosyal medyaya dalarak geçiştirmemizi öğütleyen modern hayatta şöyle bir durup neler olduğuna dikkat etmeyi öğrenmenin hayati öneme sahip olduğunu söylüyor: “Dünyamız git gide daha gürültülü bir hale geliyor. Bu da ebeveynler için yeni bir zorluk demek. Ancak biraz özen göstererek çocuklarımızı durup duygularını tanımaya yönlendirebiliriz.” Bunun için çocuğunuzla zaman geçirirken, herhangi bir anda ‘dur ve hisset’ oynayabilirsiniz. Bir dakikalığına yaptığınız şeyi bırakıp nefesinizi ve bedeninizdeki hisleri dinlemeye koyulun. Sonrasında fark ettiklerinizi birbirinizle paylaşın. Çocuğunuza bu ‘dur ve hisset’ oyununun kendini stresli hissettiğinde yatışmasına yardımcı olabileceğini öğretin.
3- Şükür egzersizleri
Şükretmek, sahip olduğumuz güzellikleri fark etmenin en güzel yoludur. Lena Franklin, “çocuklarımıza şükretmeyi öğrettiğimizde onların zihin yapısını olumlu yönde değiştirmeye yardımcı oluruz” diyor. Yatmadan önce ailece bir araya gelip oturmanın ve o gün için nelere şükredebileceklerini konuşmanın faydalı olabileceğini söyleyen Franklin, “şükür pratikleri içimizde ve dışımızda huzur ve farkındalığı teşvik etmenin en iyi yoludur” diyor.