Yaşıtlarına göre daha yavaş büyüyen veya persentil tablosuna göre 3 persentil geride kalan çocuklarda büyüme geriliğinden bahsedilebilir. Çocuk Sağlığı, Hastalıkları ve Endokrinolojosi Uzmanı Prof. Dr. Nesibe Andıran, çocuklarda gelişim geriliğinin saptandığı durumlarda, tedavinin de oldukça basit olduğunu belirtti.
GELİŞİM GERİLİĞİNİN NEDENLERİ
Çocuğun gelişimi anne karnında başlar. Gebelikte sigara, alkol ve uyuşturucu madde kullanan annelerin bebekleri standartlardan daha düşük doğum boy-kilosunda olabilir. Ayrıca erken doğmuş bebeklerde de gelişim geriliği görülme ihtimali vardır. Çocuğun erişkin boyu, genellikle anne babasının boyuna orantılıdır. Ancak kısa boylu ebeveynlerin çocukları mutlak kısa boylu olacak diye bir kaide yoktur.
Gelişim geriliği ve boy kısalığı yapan en önemli neden, büyüme hormonunun az salgılanması ya da hiç salgılanmamasıdır. Çocuk bir yıl içinde 5 santimden az uzuyorsa, büyüme hormonu eksikliği araştırılır. Çocuğun yaşıtları ile arasındaki boy farkı her geçen yıl daha da artar.
GELİŞİM GERİLİĞİNİN TEŞHİSİ
Düzenli yapılan boy-kilo izlemi sonucunda oluşturulan grafikte, çocuğun boyu persentil eğrisinin altında çıkarsa gelişim geriliğinden şüphe edilir ve diğer incelemelere gidilir. Aileler genellikle çocuklarının boyunun uzamadığını kıyafetlerden anlarlar. Örneğin bir pantolonu çocuk çok uzun süre giyebiliyorsa boy kısalığından şüphelenilebilir.
Gelişim geriliği yaşayan çocukta çölyak hastalığı ve tiroid hormonu eksikliği de olabilir. Ayrıntılı incelemeler sonucu, çocukta gelişim geriliği yaşatan durum tespit edilir ve tedaviye başlanır.
GELİŞİM GERİLİĞİNİN TEDAVİSİ
Boy kısalığı ve gelişim geriliği çölyak hastalığına bağlı bir nedenden gelişmişse çocuğa glutensiz gıdalardan bir diyet hazırlanır. Tiroid hormonu yeterli miktarda salgılanmıyorsa hormon tedavisine başlanır.
Gelişim geriliğinin en önemli nedeni olan büyüme hormonu eksikliğinde çocuğa gerekli hormon dışarıdan verilerek büyüme hızlandırılır. Sentetik büyüme hormonu deri altı enjeksiyon ile çocuğa verilir. Hormon, insan vücudunun salgıladığı ile aynı özellikleri gösterdiği için geçici yan etkileri dışında zararı yoktur. Tedavi ne kadar erken başlarsa başarı şansı da o kadar yüksektir. Büyüme hormonu desteğine son vermek için hastanın sol el bileğinin filmi çekilerek, buradaki boşlukların kapanıp kapanmadığına bakılır. Tedaviye destek olarak çocuğa zıplama esasına dayanan sporlar yaptırılabilir.